Gezien het ongelooflijke succes op de internationale markt van gekweekte Atlantische zalm, is het moeilijk te geloven dat het als voedselproductiesector pas in de jaren zeventig op de voorgrond kwam te staan. Hoewel de eerste commerciële successen veel te danken hadden aan de schaarste aan wilde Atlantische zalm, hebben zalmkwekerijen door de toepassing van steeds geavanceerdere productietechnieken een werkelijk mondiaal consumentenproduct gemaakt dat veel in vraag is.

De vooruitgang van de zalmkwekerij is ook te danken aan de genetische vorderingen die met de vis zelf zijn geboekt. Het verbeteren van economisch belangrijke eigenschappen, waaronder verbeterde groeicijfers, filetkwaliteit en resistentie tegen ziekten, is in de hele sector van cruciaal belang geweest voor de kweekprogramma’s. Als zodanig kan de overgrote meerderheid van de zalm die momenteel in de wereld wordt geproduceerd, worden beschouwd als hybride.

Bovendien zijn er ook bedrijven die een groot marktpotentieel voor genetisch gemodificeerde zalm zien. In feite gaat het om vis die snel groeit en veel sneller dan conventionele zalm op de markt komt. Genetische manipulatie kan de visgroei ook het hele jaar door mogelijk maken, in plaats van alleen in het voorjaar en de zomer, en de voederconversie van vis verbeteren. Met andere woorden: hoe goed de vissen hun voedsel omzetten in eetbare eiwitten voor ons.

Transgenese

Zoals de meesten van ons weten, is genetisch gemodificeerd voedsel een onderwerp dat leeft en vaak omstreden is. Pleitbezorgers wijzen op het vermogen om de wereldbevolking te helpen voeden. Die zal de komende dertig jaar met 2 miljard groeien tot 9,7 miljard. Sommige critici hebben bepaalde producten dan weer “Frankenfoods” genoemd. Zij vragen zich af of dit voedsel veilig is voor menselijke consumptie, en of dit uiteindelijk een schadelijke invloed zal hebben op inheemse soorten en het milieu.

Natuurlijk is het proces van het maken van gemanipuleerde verbeteringen aan de planten en dieren die we eten, geen nieuw gegeven. Mensen gebruiken al honderden jaren selectieve kweektechnieken om nieuwe en verbeterde variëteiten van planten en dieren te vinden met een snellere groei en hogere opbrengsten. Hoewel deze traditionele methoden betrekking hebben op het mengen van duizenden genen, hebben recentere wetenschappelijke ontwikkelingen genetische manipulatie op de voorgrond geplaatst. Dit heeft op zijn beurt geleid tot geavanceerde genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen. Wetenschappers zijn nu in staat om zeer specifieke genen van het ene levende organisme te nemen en die in een ander organisme, dat deze gewenste kenmerken niet van nature heeft, in te brengen. Dit proces heet ’transgenese’.

Deze biotechnologie heeft al een enorme impact op de markten gehad. De Verenigde Staten zijn bijvoorbeeld van de introductie van hun eerste genetisch gemodificeerde levensmiddelen (een langzaam rijpende tomaat) in 1994 geëvolueerd tot het punt dat meer dan de helft van alle bewerkte voedingsmiddelen in Amerikaanse supermarkten ingrediënten bevat van gemanipuleerde sojabonen, maïs of canola.

Naast het groeiende aantal groente- en fruitplanten dat wordt ontworpen om groter en sneller te groeien en om verschillende uitdagingen te weerstaan, is er een toegenomen focus op het toepassen van de technologie met vee. Vis is een groot deel van dit genetisch gemodificeerde onderzoek omdat die relatief gemakkelijk te manipuleren is.

Beschikbaarheid

Nadat een biotechbedrijf goedkeuring kreeg van de gezondheidsdienst van Canada in 2016, verkoopt het genetisch gemodificeerde zalm op de Canadese markt. De zalm, die wordt gekweekt in installaties op het land, bevat een groeihormoongen dat afkomstig is van de snelgroeiende Pacifische chinookzalm en van een promotorsequentie (een DNA-fragment) van de paling-achtige oceaanpuit. Het is dankzij deze combinatie dat de zalm het hele jaar door kan groeien.

Hetzelfde bedrijf heeft ook toestemming gekregen van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Dat betekent dat zijn zalm de eerste genetisch gemodificeerde vis is, en zelfs het eerste genetisch gemodificeerde dier, dat op de Amerikaanse markt voor menselijke consumptie is goedgekeurd, hoewel het nog niet beschikbaar is voor Amerikaanse winkelaars en restaurantbezoekers.

Het is het vermelden waard dat de FDA bijna 20 jaar nodig had om vast te stellen dat deze vis net zo veilig is om te eten als niet-gemodificeerde zalm, dat hij geen risico voor het milieu vormt, geen significante ethische problemen oproept en dat de claims voor zijn prestaties geldig zijn.

Op dit moment is het onmogelijk te voorspellen wat de brede marktreactie op de vis zal zijn. Het staat wel als een paal boven water dat de initiële productie van genetisch gemodificeerde zalm zeer klein zal blijven, vooral als je het vergelijkt met de 2,4 miljoen ton Atlantische zalm die wordt geproduceerd door conventionele aquacultuursystemen. Toch is het een deel van de wereldwijde viseconomie dat Pittman Seafoods zeer nauwlettend in de gaten zal houden.

Laten we niet vergeten dat de wereld vijftig jaar geleden slechts 500 ton gekweekte Atlantische zalm produceerde via aquacultuur. En als genetisch gemodificeerde zalm inderdaad een succesverhaal is, dan volgen mogelijk andere vissoorten het transgenische pad.