Als consumptieproduct kunnen maar weinig soorten vis en zeevruchten op hetzelfde niveau van toelevering en internationale vraag meedingen als de gekweekte Atlantische zalm (Salmo salar). De wereldwijde export van deze vis klokte vorig jaar af op 2,3 miljoen ton en was goed voor ruim 13 miljard euro (14,7 miljard dollar).

Noorwegen staat aan het hoofd van de zalmkweekindustrie. Het land produceert ongeveer de helft van alle wereldwijd verkochte Atlantische zalm en voert jaarlijks ruim 1 miljoen ton uit. De andere belangrijke producenten zijn Chili, het VK, Canada, de Faeröereilanden en Australië.

Pittman Seafoods koopt zijn Atlantische zalm aan uit Noorwegen en Chili en heeft ook een eigen productie-eenheid in het Zuid-Amerikaanse land.

POPULARITEIT EN PRIJZEN

Door in te spelen op de marktbehoeften verdiende de Noorse zalmindustrie vorig jaar 5 miljard euro (5,7 miljard dollar) aan haar export. Dit recordbedrag is vooral te danken aan de sterk gestegen vraag, vooral vanuit de naburige EU-markten rond de Scandinavische landen, gekoppeld aan een ongeëvenaarde toelevering. Bovendien namen de prijzen door de verzwakte Noorse kroon (vergeleken met de euro en de Amerikaanse dollar) in de laatste maanden van 2015 een hogere vlucht.
Toch bleven de exportprijzen voor Noorse zalm dit jaar in stijgende lijn gaan – ze bereikten het hoogste niveau in 30 jaar. Deze stijging zal de vraagprijzen voor de vis op de consumentenmarkt gevoelig doen toenemen. Analisten zeggen dat de prijzen niet alleen voor Noorse zalm de pan uit zullen swingen, ook andere producerende landen zullen volgen.

VIJAND NUMMER EEN

De logische vraag die men zich dan stelt, is waarom dit gebeurt met de zalmsector, en vooral, waarom zalmkwekers gewoon niet meer vis gaan produceren om de prijskwestie op te lossen.
In feite was de veronderstelling vorig jaar nog dat de wereldwijde industrie in 2016 2,4 tot 2,5 miljoen ton zalm zou produceren. Noorwegen zou de katalysator zijn van een groot deel van deze stijging. Maar niet alles verliep volgens plan; intussen wordt verwacht dat de opbrengst van Noorwegen, Schotland en andere belangrijke kweekgebieden dit jaar zal dalen. Een van de grootste oorzaken van deze dalende productie is de zalmluis, een parasiet die van nature voorkomt en Noorwegen momenteel jaarlijks meer dan 300 miljoen euro (340 dollar) kost.

HARDNEKKIG PROBLEEM

De zalmluis is niet groter dan een gewone vlieg, maar kan huidletsels en een verhoogde vatbaarheid voor infecties veroorzaken. Dit doen de parasieten door zich aan het vel van de vis vast te hechten en het beschermende slijm en de huidlagen op te eten, waardoor wondjes ontstaan en het immuunsysteem wordt aangetast.

Alsof dat niet erg genoeg is, zijn de parasieten nu ook resistent geworden voor de meeste farmaceutische behandelingen die de sector toepast. Er is ook niet alleen de directe schade. Sommige kwekers hebben hun zalm ook vroeger en in kleinere exemplaren geoogst zodat besmette productiefaciliteiten konden worden gedesinfecteerd. Hierdoor was er ook minder zalm op de markt beschikbaar.

We willen absoluut benadrukken dat de zalmluis totaal ongevaarlijk is voor de mens en dat besmette producten niet in de voedingsketen terechtkomen.

OP ZOEK NAAR OPLOSSINGEN

Hoewel er geen officiële cijfers bestaan over het volume gekweekte zalm dat jaarlijks verloren is gegaan door de zalmluis, hebben veel topproducenten wereldwijd de besmetting als de belangrijkste reden aangehaald voor de sterk gestegen productiekosten.

Als industrie kunnen de zalmkwekers de zalmluis niet volledig uitroeien, omdat deze endemisch in het wild voorkomt. Maar nu er zoveel op het spel staat, zijn er voldoende incentives om natuurlijke en duurzame oplossingen te vinden om het probleem aan te pakken. Er staan al veel wetenschappelijke programma’s gepland. De selectieve kweek van luisbestendige zalm, voeder tegen luis en het inzetten van gekweekte lipvis als poetsvis om besmettingen in kweekvestigingen onder controle te houden, zijn enkele van de terreinen die worden onderzocht.

Momenteel blijft de zalmluis echter een ongewilde gast waarmee we rekening moeten houden. Volgens analisten moet de markt zich daarom voorbereiden om in de toekomst meer voor zalm te betalen, aangezien de kans groot is dat de wereldwijde productie de komende twee jaar evenmin zal stijgen.